شاید تصور این امر دشوار باشد، اما جالب است بدانید که عارضه‌ی پای پرانتزی درمان دارد. و شما با انجام چند حرکت اصلاحی می‌توانید درمان را آغاز کنید. اگر شماهم پای پرانتزی دارید و فکر می‌کنید پاهایتان ظاهر ناهنجاری دارد که برای شما مشکل‌ساز شده است، تا انتهای این مقاله در سایت مدی بازار همراه باشید تا بیشتر درباره حرکات اصلاحی پای پرانتزی اطلاع کسب کنید.
ناهنجاری پای پرانتزی چیست؟
پیش از آغاز درمان یا حرکات اصلاحی پای پرانتزی بهتر است ابتدا با این عارضه آشنا شوید. پای پرانتزی یک ناهنجاری اسکلتی است و به حالتی گفته میشود که به علت خم شدن زانوها به سمت خارج پاها به شکل کمانی به نظر می‌رسند. به همین علت وقتی مچ پاها بهم می‌رسند زانوها به هم نزدیک نمی‌شوند. این ناهنجاری در بین کودکان زیرسه سال شایع است و معمولا تا ۸ سالگی درمان میشود اما بعد از آن نیاز به مداخلات پزشکی دارد.
مهمترین علل پرانتزی شدن پاها
علت پرانتزی شدن پاها می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، در ادامه به معرفی برخی از این علت‌ها می‌پردازیم. از جمله:
- عوامل عصبی: مشکلات در سیستم عصبی ممکن است منجر به اختلالات در کنترل عضلات و حرکات پاها شده و باعث پرانتزی شدن آنها گردد. به عنوان مثال، بیماری‌هایی مانند آتروفی عضلات نخاعی، التهاب عصبی، یا اختلالات عصبی میتوانند به این مشکل منجر شوند.
- مشکلات عضلانی: برخی اختلالات عضلانی میتوانند باعث پرانتزی شدن پاها شوند. به عنوان مثال، بیماری عضلانی مانند دیستروفی عضلانی می‌تواند باعث ضعف و عدم کنترل عضلات پا شده و به پرانتزی منجر گردد. همچینین ضعف یا کوتاهی هر یک از عضلات دوسر ران، عضله همسترینگ ، عضله نیم غشایی و نیم‌وتری ممکن است سبب بروز پای پرانتزی شوند.
- مشکلات متابولیکی: بعضی اختلالات متابولیکی مانند دیابت، کم‌خونی شدید یا اختلالات الکترولیتی میتوانند به نقص عملکرد عضلات و باعث پرانتزی پاها شوند.
- تروما یا آسیب جسمی: آسیب به عصب‌ها یا عضلات پا ممکن است به علت تصادفات، ضربه‌ها یا جراحات رخ داده باشد و سبب صدمه یا آسیب در رباط زانو یا شکستگی استخوان ران شوند و درنتیجه پاهای پرانتزی را ایجاد کند.
- مشکلات ساختاری و استخوانی: تغییرات ساختاری در استخوان‌ها یا مفاصل پا که ممکن است به علت برخی بیماری‌های استخوانی همچون روماتیسم، بلانت، پاژه ، نرمی استخوان ، پوکی استخوان ، صافی بیش از حد کف پا و … باشند ، میتوانند حرکت طبیعی را مختل کنند و باعث پرانتزی شدن آنها گردند. به همین دلیل با مشاهده آن باید هرچه سریعتر حرکات اصلاحی پای پرانتزی را انجانم داد تا وضعیت پا وخیم‌تر نگردد.
- عادات رفتاری اشتباه: برخی از عادات نادرست ما ممکن است روی فرم بدن و پاهای ما تاثیر بگذارند که البته بسیاری از این موارد با حرکات اصلاحی پای پرانتزی قابل درمان‌اند. مانند:
- الگوی غلط راه رفتن
- طرز نادرست نشستن و ایستادن
- زود راه افتادن کودک
- استفاده از پوشک بزرگ برای کودک
- چاقی و اضافه وزن
- ارثی یا ژنتیک: گاهی علل خارجی زمینه‌ساز بروز این عارض نیست و گاهی این علل ژنتیکی هستند که ممکن است به ایجاد ناهنجاری پای پرانتزی و اختلالات مرتبط با آن دامن بزنند.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت اصلی پرانتزی پاها شناسایی و درمان شده و درمان مناسب انجام شود. به واقع قدم اول درمان شناسایی درست و دقیق عارضه است و بر اساس تشخیص درست پزشک حرکات اصلاحی پای پرانتزی را توصیه خواهد کرد.
تشخیص پای پرانتزی چگونه انجام میشود؟
به دو روش می‌توانید پای پرانتزی را در خود و دیگران تشخیص دهید و برای درمان آن اقدام کنید این دو روش به این گونه هستند:
بررسی شکل پاها و زانوها توسط خودتان
یکی از روشهای شناسایی پای پرانتزی این است که در حالت ایستاده قوزک پاهایتان را به هم بچسبانید. البته بدون اینکه عضلات خود را منقبض کنید و اگر بین زانوها فاصله دیدید ، این مقدار را اندازه‌گیری کنید اگر فاصله‌ی بین زانوها زیاد بود، ممکن است به این عارضه دچار شده باشید.
البته ناهنجاری پای پرانتزی درجه‌های مختلف از خفیف تا شدید دارد. که شامل موارد زیر هستند:
- فاصله کمتر از ۲.۵ سانتیمتر
- بین ۲.۵ تا ۵ سانتیمتر
- بین ۵ تا ۷.۵ سانتی متر
- فاصله‌ی بیش از ۷.۵ سانتیمتر
روش دوم معاینه توسط پزشک
تشخیص ناهنجاری پای پرانتزی عمدتاً توسط پزشک متخصص ارتوپدی یا جراح متخصص در این زمینه انجام میشود. در مواردی که زانودرد شدید در حدی است که راه رفتن را برای شما دشوار کرده است ، وضعیت ظاهری پاها در حال بدتر شدن است یا پس از سه سالگی هنوز پای پرانتزی در کودک شما برطرف نشده است، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. فرآیند معاینه و تشخیص پای پرانتزی توسط پزشک ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
- مصاحبه و تاریخچه پزشکی: پزشک شما ممکن است سوالاتی در مورد علائم، شدت، مدت زمان و تغییراتی که در پای پرانتزی تجربه کرده‌اید، از شما بپرسد.
- بررسی بالینی: پزشک ناهنجاری‌های جسمی و علائم مرتبط با پای پرانتزی را بررسی میکند. او ممکن است پای شما را با اختلالات مرتبط مقایسه کرده و از تست‌های جسمی استفاده کند.
- تصویربرداری: ممکن است پزشک تصاویری مانند اشعه‌ی ایکس یا MRI از پای شما درخواست کند تا ساختار دقیق‌تر پای پرانتزی را مشاهده کند.
- تشخیص دقیق: براساس نتایج مصاحبه، بررسی بالینی و تصویربرداری، پزشک تشخیص دقیق ناهنجاری پای پرانتزی را انجام می دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین میکند.
در برخی موارد، فرد می‌تواند به تنهایی ناهنجاری پرانتزی در پاهای خود را تشخیص دهد، اما مهم است که در صورت تجربه هرگونه علائم ناهنجاری پای پرانتزی، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب ارائه شود.
عوارضی که پای پرانتزی درمان نشده ممکن است برای شما ایجاد کند، چیست؟
اهمین حرکات اصلاحی پای پرانتزی در این است که اگر ناهنجاری پای پرانتزی درمان نشود می‌تواند به مشکلات وعوارض جدی منجر شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
- درد و ناراحتی در پاها و زانوها
- تغییر در نحوه راه رفتن
- ایجاد فشارهای نامناسب
- تغییر در ساختار استخوانی و عضلانی
- اختلالات در سیستم عصبی
- مشکلات مرتبط با حرکت و فعالیت‌های روزانه
- کوتاه شدن قد
- آرتروز زودرس
- چرخش ساق پا
با توجه به این عوارض، بهترین راهکار این است که در صورت تجربه هرگونه ناهنجاری پای پرانتزی، به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید، تا تشخیص دقیق را ایجاد و برنامه درمانی مناسب یعنی انجام حرکات اصلاحی پای پرانتزی را با فیزیوتراپ تعیین کنید.
بهترین زمان برای درمان پای پرانتزی در چه سنی است؟
درمان ناهنجاری پای پرانتزی معمولاً در سنین مختلف انجام میشود، اما بهترین زمان برای درمان، وابسته به نوع ، شدت ناهنجاری، سن فرد و شرایط فردی او است. درمان می‌تواند در هر سنی انجام شود، اما در مواردی که ناهنجاری در سنین کودکی شروع شده باشد، درمان در سنین ابتدایی می‌تواند بهترین نتایج را داشته باشد.
تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از تغییرات ساختاری و عملکردی بیشتر در پاها جلوگیری کند. در سنین بالاتر نیز، درمان می‌تواند به بهبود علائم، کاهش درد و بهبود عملکرد کمک کند. مهمترین نکته این است که در هر سنی، اگر ناهنجاری پای پرانتزی تجربه می‌کنید، بهترین اقدام این است که به پزشک متخصص ارتوپدی پا مراجعه کنید.
درمان پای پرانتزی به چه صورتی است؟
درمان ناهنجاری پای پرانتزی می‌تواند به دو روش جراحی و غیرجراحی انجام شود. انتخاب بهترین روش به عواملی مانند نوع ناهنجاری، شدت آن، سن فرد و تاریخچه پزشکی وی بستگی دارد.
روش غیرجراحی:
- فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی، کشش‌های عضلانی، تمرینات تعادلی و حرکات اصلاحی پای پرانتزی میتوانند به بهبود ناهنجاری پاها کمک کنند.
- کفش‌های ارتوپدی: استفاده از کفش‌های خاصی که به پشتیبانی و توازن پاها کمک کنند، می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.
- تغییر سبک زندگی: اقداماتی برای کاهش وزن و تغییر رژیم‌غذایی به وعده‌های غنی از ویتامین و همچنین انجام حرکات اصلاحی پای پرانتزی مانند یوگا و پیلاتس میتوانند بسیار کمک کننده باشند.
- زانوبند زاپیامکس: این زانوبند از مهمترین محصولات شرکت زایس ترونیک ( zaistronick ) برای درمان انواع دردهای زانو بخصوص آرتروز است. به کمک تکنولوژی‌هایی که در خود دارد موجب تقویت جریان خون و ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب دیده زانو میشود. به همین دلیل اغلب پزشکان در کنار سایر راه‌های درمان استفاده از زانوبند زاپیامکس را توصیه می‌کنند. چون این زانوبند همانند فیزیوتراپی عمل میکند و تاثیر عمیقی بر بافت‌های نرم زانو دارد.
روش جراحی:
- جراحی تصحیحی: در مواردی که ناهنجاری شدید و تغییرات ساختاری جدی در پاها وجود دارد، جراحی ممکن است لازم باشد. جراحی تصحیحی به منظور بازگرداندن شکل طبیعی پا و تصحیح فرم زانوها استفاده میشود.
- جراحی تقویت عضلات و رباط‌ها: در برخی موارد، جراحی به منظور تقویت عضلات و رباط‌های ضعیف و فعال پا ممکن است، انجام شود.
انجام یا عدم انجام جراحی بستگی به تشخیص پزشک دارد. پزشک متخصص ارتوپدی یا جراح می‌تواند بر اساس شرایط شما بهترین گزینه‌ها را توصیه کند.
حرکات اصلاحی پای پرانتزی برای بهبود و درمان مشکلات انحرافی پا
برای درمان پای پرانتزی، تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی میتوانند مفید باشند. این تمرینات به تقویت عضلات، بهبود تعادل و کنترل توان حرکتی کمک می‌کنند. مهمترین نکته این است که قبل از هرگونه تمرین یا درمان، بهتر است با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید تا یک برنامه مناسب برای شرایط شما تعیین شود.
بالابردن پا در حالت خوابیده به پهلو یکی از مهمترین حرکات اصلاحی پای پرانتزی
برای انجام این حرکت، می‌توانید این مراحل را دنبال کنید:
- روی یک سطح نرم و صاف، به پهلو دراز بکشید.
- پای چپ یا راست را بالا ببرید
- پای خود را بالا ببرید و تلاش کنید تا به حدی برسد که احساس کشش در عضلات ران خود داشته باشید، بالاتنه نیز در وضعیت ثابت و بدون حرکت باشد.
- ۵ ثانیه در این وضعیت بمانید و سپس آهسته پای خود را پایین بیاورید. این حرکت را با هر دو پای خود ده بار انجام دهید.
پل باسن از حرکات اصلاحی پای پرانتزی که تاثیر زیادی دارد
حرکت پل باسن یک تمرین مفید برای تقویت عضلات پا و کمر در مورد پای پرانتزی است. برای انجام این حرکت، مراحل زیر را دنبال کنید:
- روی زمین دراز بکشید
- زانوها را ۹۰ درجه خم کنید.
- با فشار روی پاهای خود، آهسته و به آرامی پاها را به سمت باسن بکشید. این عمل باعث تنش در عضلات پا و باسن میشود.
- پاها را در موقعیت بالا به مدت چند ثانیه نگه دارید. در این حین، تلاش کنید تا تعادل خود را حفظ کنید و تمرکز خود را بر روی حالت باسن و عضلات پا بگذارید.
- پاها را به موقعیت اولیه بازگردانید.
- تکرار: این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
حرکت دایره کشیدن از حرکات اصلاحی پای پرانتزی
- یک توپ نرم یا بالش را بین زانوهای خود قرار دهید.
- یک دایره فرضی با وجود توپی که بین زانوهایتان هست در هر دو طرف چپ و راست بکشید.
- توجه داشته باشید که فقط زانوهایتان حرکت کند و لگن و کمر ثابت باشند.
- این حرکت را نیز در ۲ ست ۱۰ تایی تکرار کنید.
حرکت نشست کامل همراه با وزن بدن
- برای انجام حرکت نشست کامل با وزن بدن، ابتدا در حالت ایستاده پاهای خود را به عرض شانه باز کنید.
- آهسته و با کنترل، با آرامی شروع به خم کردن زانوها کنید تا به نشست کامل برسید.
- چند ثانیه در این وضعیت بمانید و تمرکز خود را بر روی تعادل و کنترل حرکت نگه دارید.
- به آرامی و با کنترل پاها را به حالت ایستاده برگردانید.
- این حرکت را در ۳ ست پنج تایی تکرار کنید.
حرکت اسکات کامل بوسیله میز را باید یکی از کلیدی2ترین حرکات اصلاحیپای پرانتزی دانست
برای انجام این حرکت، مراحل زیر را دنبال کنید:
- روبروی یک میز یا سطح صاف و پایدار بایستید.
- به کمک میز تلاش کنید تا به حالتی مشابه نشست کامل برسید.
- به آرامی و با کمک پاهای سالم خود به حالت ایستاده برگردید.
- این حرکت را در ۳ یا ۴ ست ۲۰ تایی تکرار کنید.
حرکات اصلاحی پای پرانتزی با حرکت اسکات نیمه و کمک گرفتن از میز
یک تمرین کمی پیچیده‌تر از حرکت اسکات کامل است، اما می‌تواند برای تقویت عضلات پا مفید باشد. برای انجام این حرکت، می‌توانید به مراحل زیر توجه کنید:
- روبروی یک میز یا صندلی بایستید.(ارتفاع میز باید به گونه‌ای باشد که وقتی نشسته‌اید، زانوهای شما به زمین نزدیک باشند.)
- پاهای خود را به آرامی به حالت نیمه نشسته‌ای خم کنید.
- پس از رسیدن به حالت نیمه‌نشسته با کمک میز، در این حالت برای چند ثانیه بمانید. مراقب باشید که تعادل خود را حفظ کنید.
- سپس با آرامی و با کمک پاهای سالم به حالت ایستاده برگردید.
- این حرکت را نیز در ۳یا۴ ست ۲۰ تایی تکرار کنید.
حرکت چرخش مفصل لگن و نقش آنبه عنوان یکی از حرکات اصلاحی پای پرانتزی
- بر روی زمین دراز بکشید. و دست‌هایتان را پشت سر خود روی زمین بگذارید.
- روی دست‌ها و زانوهای خود که در زاویه ی۹۰ درجه‌ای است قرار بگیرید.
- هر پای خود را به سمت داخل و خارج بدن چرخش دهید.
- این تمرین را در ۳ ست ۱۰ تایی انجام دهید.
کلام پایانی درباره حرکات اصلاحی پای پرانتزی
همانطور که در مقاله به آن اشاره شد ، درمان پای پرانتزی به روشهای مختلفی از جمله جراحی و غیرجراحی انجام میشود. و در بسیاری از موارد حرکات اصلاحی و ورزشی میتوانند، در اصلاح و درمان فرم ظاهری و ساختاری پای پرانتزی اثر مطلوب داشته باشند. البته بهتر است هم تشخیص و هم درمان این ناهنجاری زیر نظر پزشک متخصص و فیزیوتراپیست انجام شود.
سوالات متداول درباره حرکات اصلاحی پای پرانتزی
آیا ماساژ در درمان پای پرانتزی تاثیری دارد؟
ماساژ درمانی نیز یک اقدام موثر برای درمان پای پرانتزی است. این اقدام به خصوص در کودکان بسیار موثر است. البته بهتر است، این اقدام توسط یک درمان‌گر ماهر انجام شود.
بدنسازی چه کمکی به درمان پای پرانتزی میکند؟
بدنسازی به این علت که روی کاهش وزن و تناسب اندام افراد تاثیر دارد، به درمان پای پرانتزی نیز کمک میکند. علاوه بر این به افرادی که بدنسازی انجام می‌دهند، رژیم غذایی خاص و مناسبی نیز ارائه میشود که این امر نیز در درمان پای پرانتزی کمک شایانی میکند.
پیادهروی چه اثری روی پای پرانتزی دارد؟
به طور کلی ورزش اثر مثبت و درمانی روی این ناهنجاری دارد و در پیادهروی نیز قرارگیری بدن و پاها در یک راستا به بهبود و ثبات فرم پاها و بدن کمک میکند. همانطور که در مقاله به آن اشاره شد ، درمان پای پرانتزی به روشهای مختلفی از جمله جراحی و غیرجراحی انجام میشود. و در بسیاری از موارد حرکات اصلاحی و ورزشی میتوانند، در اصلاح و درمان فرم ظاهری و ساختاری پای پرانتزی اثر مطلوب داشته باشند. البته بهتر است هم تشخیص و هم درمان این ناهنجاری زیر نظر پزشک متخصص و فیزیوتراپیست انجام شود.