ساییدگی زانو اصطلاحی است که معمولا برای توصیف طیفی از تغییرات دژنراتیو در مفصل زانو بکار برده می‌شود و شامل (اما نه محدود به) استئوآرتریت است. آرتروز امکان درگیر ساختن هر مفصلی در بدن را دارد اما مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو بیشتر از دیگر مفاصل در معرض هستند. محققین قبلا بر این باور بودند که این تغییرات نتیجه مستقیم استفاده بیش از حد و افزایش سن است، اما اکنون پی برده‌اند که به این سادگی نیست و عامل زیادی در این اتفاق دخیل هستند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
این مقاله از مدی بازار همه آنچه را که باید در مورد ساییدگی زانو نیاز دارید در اختیارتان قرارمی‌دهد: چیست، چرا اتفاق می‌افتد و چگونه علائم را باید مدیریت کرد.
اگر درگیر زانودردی همین حالا پرسشنامه رو پر کن
علائم پارگی و ساییدگی زانو
علائم مرتبط با ساییدگی زانو از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا موارد زیر در همه مشترک است:
- دردی که با استفاده از زانو افزایش و با استراحت بهبود می‌یابد
- سفتی مفصل زانو مخصوصاً اول صبح یا بعد از یک دوره نشستن طولانی مدت
- در لمس زانو احساس گرما و تورم مشاهده شود
- سختی پیاده و سوار شدن در ماشین خود یا استفاده از پله‌ها یا حتی راه رفتن
در مواردی بهتر است که از بهترین قرص برای ساییدگی زانو استفاده کنید. این داروها به رفع ساییدگی کمک کرده و روند آسیب‌ها را کند می‌کنند.
علت ساییدگی زانودر جوانی؛ چیزهایی که غضروف زانو را سریعتر از بین می‌برد
زانو درد را باید رایج‌ترین مشکل پزشکی برای افراد در هر سن و جنسی دانست. در زندگی روزمره غضروف زانوها پارگی‌های ریزی را تجربه می‌کنند که بدون ایجاد هیچ علامتی ترمیم می‌شوند. در ایجاد این میکرو پارگی‌ها و ایجاد درد یا سفتی در مفصل عوامل زیادی نقش دارند که گاهی بعضی از این پارگی‌ها امتداد پیدا کرده و تبدیل به موارد دردناک‌تر خواهند شد.
اینکه سن بزرگترین عامل در ایجاد ساییدگی و آرتروز زانواست یک باور اشتباه محسوب می‌شود چون عوامل متعددی در ایجاد این عارضه دخالت دارند و در هر فردی نسبت به فرد دیگر متفاوت است. اما چیزی که مسجل است ریشه بخش زیادی از دردهای زانو عمدتا از ساییدگی زانو نشات گرفته که با افزایش سن شدت بیشتری به خود می‌گیرد. مهمترین عواملی که موجب ساییدگی زانو در گذر زمان خواهند شد عبارتند از:
- استفاده بیش از حد همراه با اضافه وزن: در طول روز زانو وزن زیادی را به دوش می‌کشد و اگر این فشار را با حرکات پُرفشاری مانند پریدن یا دویدن ترکیب کنید، باید گفت بیشترین آسیب را لایه‌های غضروفی زانووارد آورده‌اید. بلند کردن وزنه نیز بر تخریب بافت‌های غضروفی زانو تاثیر زیادی می‌گذارد و همانند تحمل وزن اضافی است.
- استفاده مکرر: استفاده مداوم و بیش از حد غضروف زانو ار در معرض آسیب جدی قرار میدهد و موجب فرسودگی سریعتر مفصل زانو خواهد شد. خم شدن مکرر، بلند کردن، چمباتمه زدن یا زانو زدن از جمله مواردی هستند که روی افزایش التهابزانو تاثیر زیادی دارند و در نهایت مفصل را به سمت آسیب دیدگی و ساییدگی خواهد برد.
- کم تحرک بودن: اگر در محل کار یا استرا حت خود زمان زیادی می‌گذرانید دوراز ذهن نیست که زانوهایتان آسیب ببینند. چون غیرفعال بودن به سرعت منجر به ضعف عضلانی و در نهایت میزان آسیب پذیری را افزایش میدهد. عدم تحرک در بیشتر مواقع منجر به عدم تعادل در نحوه توزیع وزن می‌شود و این اتفاق منجر به تخریب نواحی متمرکزغضروف زانو با سرعت بیشتری خواهد شد.
- وضعیت بدنی ضعیف: وضعیت مناسب بدن هنگام ایستادن یا راه رفتن در توزیع یکنواخت وزن کمک زیادی میکند و فشار احتمالی روی مفاصل زانو را به حداقل میرساند. در صورتی که حالت بدنتان به افتادن یا قوز کردن متمایل است با اصلاح حالت بدن می‌توانید به خود کمک کنید.
- تغذیه ناسالم: تغذیه ناسالم علاوه بر افزایش وزن و فشار بیشتر بر زانوها بدن را با کمبودهای تغذیه‌ای مواجه می‌سازد که میتواند مفاصل را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مفاصل سالم مقدار زیادی کلسیم، ویتامین D و چربی‌های سالم امگا 3 متکی هستند. علاوه بر این، غذاهای فرآوری شده و میان وعده‌های شیرین ممکن است التهاب داخل مفاصل شما را افزایش دهند.
- ناهماهنگی مفصل: انحراف مفاصل اغلب به دلیل عضلات ضعیف، وضعیت نامناسب، آسیب قبلی پا یا زانو یا عدم فعالیت اتفاق می‌افتد. هنگامی که اجزای زانو به خوبی در یک راستا قرار نگیرند سایش ناهمواری به وجود خواهد آمد که روند تخریب غضروف را تسریع می‌سازد. همچنین نا متعادل بودن وزن بدن روی پا (بیومکانیک) به دلیل بی ثباتی یا انحراف زانو پیشرفت آرتروز را دو چندان خواهد کرد.
- آسیب تروماتیک: زمین خوردن و تصادفات رانندگی و صدماتی از این قبیل غضروف یا ساختار زانو را تغییر می‌دهند و فشار بیشتری بر مفصل وارد می‌آورند که منتهی به ساییدگی زانو خواهد د. حتی آسیب‌های بافت‌های همبند، مانند رباط‌ها و تاندون‌ها، میتواند باعث افزایش ساییدگی غضروف در طول زمان شود. اسکارهای خارجی زانو نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
- سیگار کشیدن: استعمال دخانیات رگ‌های خونی را با آسیب روبرو می‌سازد، گردش خون را مختل و‌ترمیم غضروف را دشوارتر میکند. سیگار از اصلی‌ترین عامل‌های ایجاد التهاب به حساب می‌آید که درنهایت به ساییدگی زانو و پارگی غضروف منجر خواهد شد.
- ژنتیک: برخی از شرایط ژنتیکی بیشتر از سایرین با افزایش آسیب غضروف همراه است. نقص‌های ژنتیکی بهبود غضروف را با اختلال روبور می‌سازد و فرایند ترمیم آن را سخت خواهد کرد.
ایا ساییدگی زانو درمان قطعی دارد ؟ چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
اگرچه راهی برای معکوس کردن تغییرات استئوآرتریت پس از وقوع وجود ندارد، اما اگر درد را در زانوی خود تجربه می‌کنید لزومی به تحمل آن نیست چون راه‌هایی برای کنترل درد وجود دارد. برای اکثر افراد علائم به طور پیوسته در طول زمان بدتر نمی شوند. مدیریت و کنترل درد ساییدگی زانو یعنی انطباق موفقیت آمیز توانایی بدن با تغییرات رخ داده در زانو و همچین کنترل پاسخ التهابی آن است.
اکنون که روشن شد آرتروز بخشی اجتناب ناپذیر از افزایش سن نیست و معمولا عوامل مختلفی در ایجاد آن در هر فردی نقش دارد. واضح است که ما نمی‌توانیم سن، ژنتیک یا این واقعیت را که دچار آن آسیب قدیمی زانو شده‌ایم تغییر دهیم، اما می‌توانیم سبک زندگی خود را برای کاهش علائم و پیشگیری از مشکلات در آینده تغییر دهیم. در اینجا چند قدم برای کنترل درد زانو ناشی از آرتروز و ساییدگی بیان می‌شود که برای دیریت درد کارساز است:
تحرک و فعال شدن؛ بستری برای بهبود ساییدگی زانو
بسیاری از مردم بر این باورند که استفاده از مفصل درد و آسیب زانو را بیشتر میکند، اما بدون استثنا همه متخصصین ارتوپدی اذعان دارند که حرکت بهترین راه برای بهبود سلامت و عملکرد مفاصل است. برای باورپذیری این نظریه به این مثال دقت کنید؛
غضروف زانوی خود را مانند یک اسفنج در نظر بگیرید. اسفنج اگر کاملا خشک باشد یا در آب کثیف خیس شود بهترین عملکرد را نخواهد داشت. برای حفظ سلامتی غضروف زانو نیز تا حد امکان مواد زائد باید فشرده و خارج شوند و مواد مغذی به داخل آن پمپاژ شوند. فعالیت مکرر به حرکت مفصل زانو کمک و از سفتی جلوگیری میکند و در عین حال مواد مغذی حیاتی را هم برای آن فراهم می‌سازد. علاوه بر این موارد افزایش سطح فعالیت فرد نیز میتواند به حفظ وزن سالم او کمک کند تا از وارد آمدن فشار بیش از حد به زانوها جلوگیری کند.
ورزش و قوی شدن عضلات؛ معجزه‌ای که باید به آن ایمان آورد
آرتروز توانایی زانو برای جذب نیروهای حرکات روزمره را بشدت کاهش میدهد. بهترین راه برای مقابله با این وضعیت، ایجاد قدرت در عضلات حمایتگر زانو است که به توانایی حرکتی مفصل کمک زیادی می‌کنند. این از چند راه قابل اجرا است. باشگاه رفتن و انجام تمرینات درست با استفاده از وزنه‌های سبک، استفاده از نوارهای مقاومتی و یوگا مقاومت بیشتری در عضلات به وجود خواهد آورد و فرایند تخریب غضروف زانو روزبه روزکُندتر خواهد شد.
استفاده از دوچرخه یا ورزش در آب نیز از راههای فوق‌العاده‌ای هستند که ماهیچه‌های پا را به چالش می‌کشند. راه رفتن در آب نیز به کاهش فشار روی زانو و تقویت عضلات پا کمک بسیار زیادیخواهد کرد که در نوع خود یکی از بهترین راههای درمان ساییدگی زانو، تسکین درد و کاهش التهاب است. این میتواند یک راه فوق العاده برای تقویت قدرت و در عین حال به حداقل رساندن ناراحتی باشد وارزش امتحان کردن را دارد.
فیزیوتراپی و انجام تمرینات تقویتی
یکی از مهمترین راههای بهبود درد زانو ناشی از آرتروز و ساییدگی انجام فیزیوتراپی و تمرینات آن است. این تمرینات زیر نظر فیزیوتراپ انجام و پایداری مفصل را به طرز چشمگیری ارتقا میدهد. در تمرینات مقاومتی فیزیوتراپی عضلات کوادریسپس، عضلات همسترینگ و عضلات چهار سر رو و پشت زانو که نقش محافظتی دارند تقویت می‌شوند.
زانوبند زاپیامکس ؛ بهترین درمان خانگی ساییدگی زانو
این زانوبند برقی که مجهز به سه فناوری درمانی است که به ترمیم و بازسازی بافت‌های تخریب شده زانو می‌انجامد. این زانوبند که از تولیدات شرکت زایسترونیک آلمان است در دو سال اخیر جزو بهترین راههای درمان ساییدگی زانو به حساب می‌آید. زاپیامکس در قیاس با سایر روش‌های درمانی بسیار مقرون به صرفه تر و موثر تر از خییلی روش‌های درمانی دیگر است و خدماتی همانند فیزیوتراپی به بیمار میدهد. هنگام خرید زانوبند زاپیامکس حتما به کارت رجیستری آن دقت کنید تا زانوبند اصل آلمانی آن را داشته باشید.
جراحی ؛ آخرین راه درمان ساییدگی زانو
هنگامی که وضعیت ساییدگی زانو به حدی از وخامت برسد که با درمان‌های غیر جراحی قابل درمان نباشد احتمالا پزشک جراحی مفصل زانو را پیشنهاد خواهد داد. جراحی ساییدگی زانو با هدف تقویت لیگامانت‌ها، ترمیم ضایعات بافتی و بازسازی مفصل زانو انجام می‌پذیرد و رایج‌ترین روش انجام آن نیزآرتروسکوپی (مجهزسازی و تصحیح مفصل زانو از طریق سوراخ کوچک) است.
درمان ساییدگی زانو با سلول‌های بنیادی
بدون شک درمان به موقع ساییدگی یا آرتروز زانو مانع از افت کیفیت حرکتی آن خواهد شد و دیگر نیازی به جراحی دشوار تعویض مفصل زانو نخواهد بود. که التبه زانوبند زاپیامکس نیز برای جلوگیری از جراحی زانو زیر نظر متخصصین با تجربه طراحی و تولید شده است. استفاده از سلول‌های بنیادی که یکی از نوین‌ترین روش‌های درمان آرتروز و ساییدگی زانو است هم اکنون در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد که نتایج درخشانی نیز به دست داده است.
برای درمان آرتروز زانو به این روش در ابتدا سلول‌های بنیادی را از بافت‌های استخوانی یا چربی بیماربرداشته و پس جداسازی به کمک روش آرتروسکوپی در قسمت‌های اسیب دیده تزریق می‌شوند. از این روش برای درمان ورزشکانی که آسیب دیده@اند بیشتر استفاده می‌شود تا هرچه سریعتر سلامتی مفاصل خود را بدست آورند. تا کنون از این روش درمانی هیچ گونه عوارضی گزارش نشده و جزو ایمن‌ترین راههای درمان محسوب می‌شود.
برای ساییدگی زانو چه بخوریم؟ مواد غذایی موثر در کاهش درد زانو
- مکمل‌های حاوی گلوکزامین و کندرویتین
- زردچوبه (کورکومین)
- مواد غذایی و مکمل های حاوی ویتامین E
- متیل سولفونیل متان (MSM)
- دارچین
- زنجبیل
به یاد داشته باشید قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید چون مکمل‌های موجود در بازار برای کاهش درد زانو زیادند. مهم است به درستی و متناسب با شرایط بدنی و سطح فعالیت فرد تجویز گردند.
نتیجه گیری
آسیب به غضروف زانو غیر از آسیب‌های ناگهانی مانند زمین خوردن یا تصادف معمولا فرایندی تدریجی است و به مرور پدیدار می‌گردد. این یعنی حتی نباید به راحتی از کنار ناراحتی خفیف گذر کرد و باید فورا درد مورد ارزیابی پزشکی قرار گیرد. تشخیص زودهنگام کلیدی‌ترین مرحله درمان محسوب می‌شود و در کند کردن آسیب مفاصل نقش بی چون و چرایی دارد. هدفی که در این مقاله به دنبال ان بودیم این بود هنگام رویارویی با این مشکلات بتوان بهترین وسریعترین تصمیم را برای تشخیص و پیشبرد درمان مد نظر بگیرید.
سوالات متداول در مورد ساییدگی زانو
بهترین قرص برای ساییدگی زانو چیست؟
قرص آلفلکسیل آلفا ویتامینز
کپسول پیاسیدین اکسپنساینس
گلوکزآمینسولفات
چرا پزشکان همیشه برای درمان زانو درد روی کاهش وزن تاکید دارند؟
چون هر کیلو گرم وزن اضافی معادل 3 و نیم کیلوگرم وزن بر زانو فشار وارد میکند و این تاثیر وزن متعادل برای سلامتی زانو را به وضوح نشان خواهد داد. به همین دلیل اولین موردی که متخصصین برای درمان زانو به بیماران خود منتقل می‌کنند کاهش وزن و رساندن خود به وزن متعادل و حتی کمتر است.
چرا درد و التهاب در زانو شعله ور می‌شود؟
هنگامی که تأثیر عوامل ساییدگی به آستانه خاصی برسد، بدن با یک پاسخ التهابی در مفصل زانو واکنش نشان میدهد. التهاب روشی است که بدن برای سیگنال دادن به سیستم ایمنی بدن از آن استفاده میکند. این پیام به سیستم ایمنی با هدف برداشتن غضروف آسیب دیده و تحریک تولید غضروف تازه برای جایگزینی آن شکل می‌گیرد. در حالت عادی این شعله‌ور شدن بین 6 تا 12 هفته طول می‌کشد.
روند تخریب غضروف در زانو چگونه ادامه پیدا میکند؟
در یک چرخه طبیعی غضروفهای سالم نیز دائماً تحت تجزیه و ترمیم قرار میگیرند. تغییرات غضروفی در استئوآرتریت زمانی در زانو رخ میدهد که تخریب طبیعی غضروف سرعت بیشتری نسبت به تولید غضروف جدید دارد. در برخی موارد این میتواند منجر به نازک شدن غضروف شود و قابلیت جذب ضربه غضروف را به پایینترین سطح خود میرساند. پوشش کپسول مفصلی نیز در این مرحله با تولید مایع بیشتری نسبت به حالت عادی ضخامت بیشتری پیدا کرده و باعث تورم مفصل خواهد شد.