درمان سیاتیک و هر آنچه که لازم است درباره درمان سیاتیک بدانید

سیاتیک یکی از رایج‌ترین دلایل درد پایین کمر و پاهاست که می‌تواند زندگی روزمره را به شدت مختل کند. این مشکل به دلیل فشردگی یا التهاب عصب سیاتیک ایجاد می‌شود و معمولا با درد تیرکشنده، بی‌حسی یا ضعف در یک پا همراه است. درمان سیاتیک بسته به شدت علائم، می‌تواند شامل راهکارهای خانگی، دارویی، فیزیوتراپی یا حتی جراحی باشد. در این مقاله از مدی بازار، با بهترین روش‌های درمان سیاتیک آشنا می‌شوید. از درمان خانگی سیاتیک گرفته تا درمان با دارو، ورزش، طب سنتی و جراحی.

سیاتیک چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

عصب سیاتیک یکی از بزرگترین عصب‌های بدن است که از پایین کمر تا پاها کشیده شده است. این عصب به دلایل مختلفی مثل گرفتگی عضلات و فشار به عصب، آسیب به دیسک‌های کمر و … باعث ایجاد درد می‌شود. درد سیاتیک در پی آسیب و فشردگی عصب سیاتیک شکل می‌گیرد. این عصب درشت‌ترین عصب بدن انسان است که از به هم پیوستن ریشه‌های عصبی L4 و S3 حاصل می‌شود. عصب سیاتیک بعد از خروج از لگن، از باسن و پشت ران تا زانو امتداد می‌یاید. این عصب در محل مفصل زانو، دو عصب نازک نی و درشت نی را ایجاد می‌کند.

هر رشته عصب سیاتیک در تکان دادن عضلات پا و انتقال پیام حسی از پا به ستون فقرات نقش دارد. اعصاب سیاتیک پای چپ و راست وظیفه کنترل حرکات یکسان دو طرف بدن را بر عهده دارند. بیرون زدگی دیسک و تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب از شایعترین علل بروز درد سیاتیک محسوب می‌شوند. از آنجایی که عصب سیاتیک در انتقال پیام حسی و حرکتی نقش دارد آسیب دیدگی یا فشردگی آن باعث بروز درد، کاهش توانایی حسی و ضعف بدن خواهد شد.

علائم رایج سیاتیک

علائم سیاتیک بسته به شدت و محل فشار بر عصب سیاتیک متفاوت هستند، اما رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• درد در پایین کمر، باسن یا پشت ران که به سمت پا تیر می‌کشد
• احساس سوزش یا گزگز در ساق یا کف پا
• بی‌حسی یا ضعف عضلات پا
• درد شدید هنگام نشستن، سرفه یا عطسه
• مشکل در حرکت دادن یا بلند کردن پا

علائم معمولاً در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند و می‌توانند با فعالیت یا نشستن طولانی مدت بدتر شوند.

تشخیص و درمان سیاتیک؛ اولین قدم برای شروع درمان

اگر از کمر درد ناشی از سیاتیک، رنج می‌برید و فکر می‌کنید ممکن است درد سیاتیک باشد، به متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات خود اجازه دهید تا به شما در داشتن یک تشخیص دقیق کمک کند. با یک درمان مؤثر، می‌توانید از بروز درد سیاتیک و اثرات ناتوان کننده و بی‌تحرک کننده آن که می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری ایجاد کند، جلوگیری کنید.

پس از تشخیص سیاتیک، پزشک نکاتی را برای درمان و تسکین درد سیاتیک به بیمار توصیه می‌کند. توجه داشته باشید که باید تا حد امکان فعالیت‌های روزمره خود را ادامه دهید چرا که استراحت مطلق می‌تواند وضعیت شما را بدتر کند.

درمان سیاتیک؛ بررسی راهکارهای مختلف

درمان درد سیاتیک، بسته به شدت علائم و علت زمینه‌ای، می‌تواند شامل مجموعه‌ای از رویکردهای دارویی و غیردارویی باشد. در بسیاری از موارد، تنها استراحت و مصرف داروهای ساده برای بهبود کامل کافی نیست. درمان‌های غیردارویی مانند فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی هدفمند، طب سوزنی، آب‌درمانی، ماساژ درمانی و سایر روش‌های مکمل می‌توانند نقش مؤثری در کاهش فشار بر عصب سیاتیک و تسکین درد داشته باشند.

از نظر دارویی، استفاده از مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده‌های عضلانی و در برخی موارد، داروهای ضدافسردگی نظیر دولوکستین می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. در صورت عدم پاسخ به این روش‌ها، ممکن است پزشک تزریق اپیدورال کورتیزون یا مصرف خوراکی آن را تجویز کند تا التهاب کاهش یافته و درد کنترل شود. همچنین تمرینات کششی و توانبخشی نقش حیاتی در درمان پایدار سیاتیک ایفا می‌کنند. انجام منظم این تمرینات به بهبود انعطاف‌پذیری عضلات، کاهش فشار بر عصب سیاتیک و پیشگیری از عود مجدد درد کمک می‌کند. در ادامه، با جزئیات بیشتری به بررسی روش‌های مؤثر در درمان سیاتیک خواهیم پرداخت. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی کامل با راهکارهای موجود، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

درمان سیاتیک در خانه

درمان خانگی سیاتیک می‌تواند برای بسیاری از بیماران مؤثر و مقرون به صرفه باشد. استفاده از روش‌هایی مثل:

• کمپرس گرم یا سرد به‌ویژه در مراحل اولیه‌ی درد
• تمرینات کششی ملایم برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک
• پیاده‌روی سبک و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی
• مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن

از جمله روش‌های ساده و کارآمد برای کاهش درد اولیه هستند.

درمان سیاتیک در خانه با داروهای بدون نسخه

استفاده از داروهای مسکنی که نیاز به نسخه ندارند مانند استامینوفن یا اما توجه داشته باشید که استفاده زیاد از داروهای مسکن باید بروز آسیب به کبد و کلیه خواهد شد.

درمان سیاتیک با مصرف داروهای شل‌کننده عضلانی

از داروهای شل‌کننده عضلات در درمان درد سیاتیک به منظور کاهش اسپاسم استفاده می‌شود. این داروها با تاثیر بر گرفتگی‌های عضلانی و سیگنال‌های درد، به تسکین درد سیاتیک کمک خواهند کرد.

استفاده از یخ و یا کیسه آب گرم رایج‌ترین درمان سیاتیک در خانه

 ابتدا از یک کیسه یخ برای کاهش درد و تورم و درمان سیاتیک استفاده کنید. کیسه‌های یخ یا کیسه سبزیجات یخ زده را که در یک حوله پیچیده شده‌اند را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. به مدت ۲۰ دقیقه، چند بار در روز از این کیسه یخ استفاده کنید. بعد از چند روز اول سراغ کیسه آب بروید. هر بار ۲۰ دقیقه یک‌بار کیسه آب‌گرم بگذارید. اگر هنوز درد دارید، بین بسته‌های گرم و سرد جا به جا شوید. هر کدام که به بهترین وجه ناراحتی شما را تسکین می‌دهد، از آن بیشتر استفاده کنید.

ماساژ بهترین درمان سیاتیک

می‌توان دردهای سیاتیک ناشی از فعالیت‌های روزمره را از طریق ماساژ رفع کرد. ماساژ به بهبود فرآیند چرخش خون، بهبود دامنه حرکت مفاصل و افزایش سطح اندورفین کمک کرده و میزان درد را کاهش می‌دهد.

توجه داشته باشید که تأثیرات مثبت ماساژ کمر تنها زمانی پایدار و ماندگار خواهد بود که فرآیند و تکنیک‌های ماساژ به صورت حرفه‌ای انجام شود. همچنین عضلات در طول روز در حالت استیبل و استاندارد قرار داشته باشند. یعنی برای کاهش درد کمر، همراه با ماساژ باید به اصلاح سبک زندگی مانند نحوه راه رفتن، خوابیدن، نشستن و ایستادن بپردازید.

درمان سیاتیک با ورزش

ورزش‌هایی مانند شنا، یوگا، پیاده روی و تای چی می‌توانند برای درمان سیاتیک بسیار موثر باشد. همچنین برای درمان سیاتیک با ورزش خانگی برخی از حرکات کششی را نیز می­توان انجام داد. اما به یاد داشته باشید تمامی این حرکات باید طبق نظارت یک فرد متخصص حرکت درمانی یا پزشک فیزیوتراپ انجام شود. همچنین لازم است زمانی که دردتان به خوبی درمان نشده است از انجام ورزش‌های سنگین مانند برداشتن وزنه، اسکات، کشش شدید همسترینگ و شکم خودداری کنید.

کمربند پلاتینر درمان مدرن سیاتیک

کمربند پلاتینر یکی  از بهترین گزینه‌ها برای تسکین درد ناشی از سیاتیک به حساب می‌آید. این کمربند مجهز به پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های درمانی به نام‌های اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس است و با نام اختصاری UIC شناخته می‌شود. این فناوری با ایجاد گرما در عمق بافت‌های عصبی کمر و اکسیژن‌رسانی زیاد به اندام صدمه دیده، هرگونه درد را در کمر از بین خواهد برد.

تکنولوژی UIC در محصولات دیگری مانند زانوبند زاپیامکس وجود دارد که برای درمان مشکلات زانو نتایج شگفت انگیزی داشته و در حال حاضر یکی از بهترین درمان‌های خانگی زانو درد به حساب می‌اید.

درمان سیاتیک با طب سنتی و طب سوزنی

درمان سیاتیک با طب سنتی و طب سوزنی روش‌های مؤثری برای کاهش درد و التهاب عصبی هستند. استفاده از روغن‌های گیاهی مانند سیاهدانه و زنجبیل در ماساژ موضعی، بهبود گردش خون و کاهش گرفتگی عضلات را تسهیل می‌کند. طب سوزنی نیز با تحریک نقاط خاص بدن، تعادل انرژی را بازگردانده و با کاهش التهاب و تحریک ترشح مواد ضد درد طبیعی، به تسکین درد سیاتیک کمک می‌کند. ترکیب این روش‌ها با درمان‌های پزشکی می‌تواند روند بهبودی را تسریع و کیفیت زندگی بیمار را ارتقا دهد.

درمان سیاتیک پای چپ و پای راست با کایروپراکتیک

کایروپراکتیک یکی از روش‌های درمانی غیرتهاجمی است که با تمرکز بر تنظیم و دست‌کاری ستون فقرات، می‌تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از سیاتیک کمک کند. البته این روش باید حتماً توسط متخصص دارای مجوز و با تجربه انجام شود تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. برخی از بیماران در مورد اثربخشی کایروپراکتیک تردید دارند، اما مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۶۰٪ از بیمارانی که پاسخ مناسبی به داروهای مسکن نداشتند، پس از جلسات درمان کایروپراکتیک بهبود قابل‌توجهی در کاهش درد و افزایش تحرک گزارش کرده‌اند. این روش با بهبود عملکرد مهره‌ها و کاهش فشار روی عصب سیاتیک، به بازگشت تدریجی انعطاف‌پذیری کمک می‌کند.

بهترین قرص برای درد سیاتیک

قرص‌هایی که برای درد سیاتیک استفاده می‌شوند اغلب از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) هستند، مانند:

• ناپروکسن

• ایبوپروفن

• دیکلوفناک

• سلکوکسیب

در موارد درد شدید، پزشک ممکن است داروهای شل‌کننده عضلات یا حتی داروهای کورتونی را تجویز کند.

مسکن قوی برای درد سیاتیک پا چیست؟

در موارد حاد، ممکن است نیاز به مسکن‌های قوی‌تری باشد که فقط با نسخه پزشک قابل تهیه‌اند، مانند:

• ترامادول

• گاباپنتین (برای دردهای عصبی)

• پره‌گابالین

این داروها باید با احتیاط و فقط تحت نظر پزشک مصرف شوند.

درمان سیاتیک با داروهای ضدافسردگی

داروهای ضدافسردگی برای کاهش دردهای عصبی مفید هستند. گاهی پزشکان به این نتیجه می‌رسند که برای کنترل درد سیاتیک به تجویز داروهای ضدافسردگی نیاز است. بر همین اساس این داروها را با دوز کمتری برای بیماران تجویز می‌کنند. داروهایی مثل آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین در این دسته قرار می‌گیرند.

داروهای کاهش دهنده انتقال درد به مغز برای درمان سیاتیک

برخی داروها مثل پرگابالین و گاباپنتین روند انتقال درد به مغز بیمار را کند می‌کنند. همین باعث می‌شوند سیگنال‌ها درد در اعصاب کاهش پیدا کند و درد بیمار کنترل شود. توجه داشته باشید که داروهایی مانند پره گابالین باید توسط پزشک تجویز و مصرف شوند.

استفاده از شیاف برای درد سیاتیک

یکی از روش‌های کمتر شناخته‌شده برای تسکین درد سیاتیک، استفاده از شیاف‌هایی با خاصیت ضدالتهابی است. این شیاف‌ها معمولاً حاوی ایندومتاسین یا دیکلوفناک هستند و به دلیل جذب سریع‌تر از طریق روده، برای بیمارانی که تحمل گوارشی پایینی نسبت به قرص دارند مناسب‌اند. البته مصرف آن‌ها باید تحت نظر پزشک انجام شود.

درمان سیاتیک با آمپول

داروهایی به شکل آمپول تهیه شده است که از طریق عضلانی یا وریدی می‌توانند وارد بدن شود و اثر آنها بیشتر از داروهای خوراکی یا شیاف است. زیرا داروهایی که می‌خوریم یا از طریق شیاف وارد بدن می‌شوند و در واقع از طریق دستگاه گوارش وارد بدن شده و در نتیجه قبل از ورود به جریان خون به داخل کبد می‌روند و کبد به مقدار معینی دارو اجازه می‌دهد که وارد جریان خون شده و به محل ضایعه دیده برسد و آنجا را آرام کند. بنابراین آمپول‌ها حتما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

تزریق استروئید برای درمان سیاتیک

در برخی موارد، ممکن است پزشک تزریق یک داروی کورتیکواسترویید را به ناحیه اطراف ریشه عصبی درگیر تجویز کند. کورتیکواستروئیدها با فرونشاندن التهاب در اطراف عصب آسیب دیده به کاهش درد کمک می‌کنند. معمولا اثرات دارو طی چند ماه از بین می‌روند. تعداد دفعات تزریق استرویید محدود است زیرا در صورت انجام مکرر تزریقات، خطر اثرات جانبی افزایش می‌یابد.

جراحی؛ آخرین راه حل برای رفع آسیب سیاتیک

معمولا این گزینه برای زمانی نگه داشته می‌شود که عصب فشرده شده منجر به ضعف قابل توجه، از دست دادن کنترل روده یا مثانه می‌شود. یا زمانی که دردی وجود دارد که بدتر شده یا با درمان‌های فیزیوتراپی ودرمان دارویی بهبود نمی‌یابد.    

این جراحی هم می‌تواند به صورت باز انجام گیرد، که در این روش جراح یک برش بزرگ در بدن ایجاد می‌کند تا بتواند به محل آسیب دیده دسترسی پیدا کند و یا با استفاده از تکنیک‌های آندوسکوپی روشی را اتخاذ می‌کنند که کمترین تهاجم به بدن را داشته باشد (شامل کوچکترین برش‌ها می‌شود). با اینکه امکان موفقیت در هر دو روش یکسان است، روش آندوسکوپی با کمترین جراحت همراه است و مدت ریکاوری بیمار نیز کوتاه است.

مقایسه درمان‌های غیرجراحی و جراحی برای سیاتیک

درمان سیاتیک معمولاً با روش‌های غیرجراحی آغاز می‌شود که شامل فیزیوتراپی، مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن، تزریق‌های موضعی مانند تزریق اپیدورال کورتیکواستروئید و درمان‌های مکمل می‌باشد. در بیش‌تر موارد، علائم سیاتیک ظرف 4 تا 6 هفته درمان غیرجراحی بهبود می‌یابد و نیاز به جراحی کاهش می‌یابد.

با این حال، در مواردی که درد شدید، ضعف عضلانی یا اختلالات عصبی پیشرفت کند و به درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد، جراحی برای رفع فشار بر عصب سیاتیک و اصلاح علت زمینه‌ای توصیه می‌شود. جراحی معمولاً به صورت میکرودیسککتومی یا لامینکتومی انجام می‌شود. انتخاب روش درمان بستگی به شدت علائم، علت دقیق سیاتیک و شرایط کلی بیمار دارد و باید توسط پزشک متخصص ارزیابی شود.

آیا می‌توان سیاتیک را برای همیشه درمان کرد؟

درمان کامل سیاتیک بستگی به علت آن دارد. اگر علت آن، فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی باشد و درمان ریشه‌ای انجام شود (مثلاً با جراحی موفق یا تغییرات سبک زندگی)، احتمال بهبود دائمی وجود دارد. در غیر این صورت، کنترل علائم و پیشگیری از عود با روش‌هایی چون ورزش منظم، اصلاح نشستن، و کاهش وزن ضروری است.

پیشگیری از ابتلا به سیاتیک

برای کاهش خطر ابتلا به سیاتیک، رعایت نکات زیر اهمیت دارد:

• تقویت عضلات مرکزی بدن (کر عضلات)
• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
• حفظ وضعیت صحیح بدن در هنگام نشستن و ایستادن
• حفظ وزن مناسب

با رعایت این نکات ساده، می‌توان احتمال بروز سیاتیک را کاهش داد و از بازگشت مجدد آن پیشگیری کرد.

سخن پایانی

بهترین راه برای درمان سیاتیک تشخیص علت عارضه است. در این مقاله در مورد عوامل بروز مشکل سیاتیک توضیح دادیم و داروهای درمان سیاتیک را نیز دسته‌بندی کردیم. برای درمان این درد بهتر است قبل از هر چیز توصیه‌هایی که برای پیشگیری پیشنهاد کردیم را جدی بگیرید. گاهی درد سیاتیک با داروهای مسکن قابل درمان است و گاهی هم پزشکان از آخرین درمان سیاتیک یا عمل جراحی استفاده می‌کنند.

سوالات متداول