زانو درد در نوجوانان از رایجترین مشکلات والدین است. برخلاف تصور عموم اکثر والدین از زانو دردهای وقت و بی وقت نوجوانان خود بعد از ورزش یا فعالیت شاکی هستند. به همین جهت، به دنبال یافتـن علت زانو درد در نوجوانان و راه‌های پیشگیری و درمان آن هستند. اگر نوجوان شما هم دچار زانو درد خفیف تا شدید می‌شود، مقاله ما را در سایت مدی بازار همراهی کنید.
اهمیت بررسی زانو درد در نوجوانان
زانو درد ازجمله شرایطی نیست که فقط برای افراد سالمند اتفاق بیافتد. بسیاری از بیماران با وجود جوان بودن، از دردهای خفیف تا شدید زانو شکایت دارند که دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد
زانو درد در نوجوانان نشانه چیست؟
به طورکلی زانو درد در نوجوانان نشانه استفاده بیش‌ازحد از زانو بخصوص در انجام برخی فعالیت‌های حرفه‌ای مانند ورزش‌های خاص است؛ همچنین می‌تواند نشانه آسیب‌های خاص زانو مانند ضربه به زانو، افتادن، پیچش یا خم شدن غیرطبیعی باشد. به علاوه می‌تواند نشانه شرایط پزشکی دیگر مانند برخی از بیماری‌های مرتبط با سیستم اسکلتی و عضلانی مانند بیماری ازگود شلاتر، آرتریت نوجوانان و استئوکندریت دیسکانس باشد. این بیماری‌ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
علت زانو درد در نوجوانان
مشکلات رایج زانو درد در نوجوانان را به طور کلی می‌توان به سه نوع زیر تقسیم کرد. این سه دسته شامل شرایط پزشکی، آسیب به بافت‌های نرم و درد در قسمت قدامی (جلویی) است. در ادامه به معرفی این علل درد و ورم زانو در نوجوانان خواهیم پرداخت.
۱. شرایط پزشکی به عنوان بیماری‌های مرتبط که بر زانو
این شرایط عبارتند از:
بیماری ازگود شلاتر؛ شایع‌ترین علت زانو درد در نوجوانان: این وضعیت دردناک حدود یک اینچ یعنی ۲.۵ سانتی متر، زیر کاسه زانو اتفاق می‌افتد. جایی که تاندون کشکک به ناحیه برجسته استخوانی روی درشت نی (استخوان ساق پا) متصل می‌شود. این عارضه در مردان شایع تر است و تصور می‌شود به دلیل استفاده بیش از حد از عضلات ران رخ می‌دهد.
سندرم سیندلینگ لارسن جوهانسون؛ علت زانو درد در نوجوانان: این بیماری یک آسیب به صفحه رشد در پایین کاسه زانو است. آسیب ناشی از انقباضات مکرر عضله ران (مانند دویدن یا پریدن) در طول دوره رشد است.
آرتریت نوجوانان؛ دلیل زانو درد در نوجوانی: آرتریت روماتوئید در نوجوانان باعث درد، تورم، سفتی و از دست دادن حرکت در مفاصل می‌شود که ممکن است شامل زانو نیز شود.
بیماری استئوکندریست دیسکاند؛ علت زانو درد در نواجوانان: این عارضه شامل جدایی بخشی از غضروف مفصل و استخوان مستقیماً زیر آن از بقیه استخوان است. این وضعیت می‌تواند در قسمت بالای استخوان ران (فمور) به نام کندیل داخلی فمورال رخ دهد و منجر به درد عضلات زانو در نوجوانان شود.
درد زانو در نوجوانان؛ نشانه‌ای ساده یا هشدار یک آسیب پنهان؟
برخلاف تصور رایج که درد زانو فقط مخصوص سالمندان است، نوجوانان هم می‌توانند دچار زانو دردهای مکرر شوند. گاهی والدین این دردها را به پای رشد می‌گذارند، در حالی که در بسیاری از موارد، علت چیز دیگری است. اگر نوجوان شما ورزشکار است یا پس از فعالیت، از درد جلوی زانو شکایت دارد، این احتمال وجود دارد که با مشکلاتی مانند “سندرم پاتلوفمورال” یا حتی “ازگود شلاتر” روبه‌رو باشد. طبق گزارش انجمن ارتوپدی آمریکا (AAOS)، این دو از شایع‌ترین دلایل زانو درد در نوجوانان هستند.درد زانو هنگام رشد یا نشانه آسیب؟
والدینی که شب‌ها از دردهای زانوی فرزندشان می‌شنوند، معمولاً فکر می‌کنند این «درد رشد» است. اما یک تفاوت کلیدی وجود دارد:- درد رشد بیشتر شب‌ها بروز می‌کند و با حرکت بدتر نمی‌شود.
- ولی دردهای ناشی از آسیب یا فشار معمولاً هنگام فعالیت یا بلافاصله بعد از آن ظاهر می‌شوند.
زنگ خطرهایی که نباید نادیده گرفته شوند
بسیاری از والدین نمی‌دانند چه زمانی درد زانو واقعاً خطرناک است. اگر هر یک از نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، باید جدی بگیرید:- زانو داغ و متورم شده باشد
- درد بیش از ۱۰ روز ادامه داشته باشد
- زانو قفل شود یا احساس ناپایداری ایجاد کند
- صدای ساییده‌شدن همراه با درد وجود داشته باشد
- نوجوان حتی شب‌ها از درد بیدار شود
نوجوان ورزشکار؟ پس این بخش برای شماست
در نوجوانان ورزشکار (مثل فوتبالیست‌ها یا بسکتبالیست‌ها)، یکی از بیشترین آسیب‌ها مربوط به کشکک زانو و تاندون‌های اطراف آن است. فشارهای تکراری، دویدن روی سطح نامناسب، کفش غیراستاندارد و حتی تغذیه ناکافی می‌توانند در بروز درد نقش داشته باشند. برای این افراد، “پیشگیری هوشمندانه” از آسیب، کلید اصلی درمان است. برنامه بازتوانی اصولی، همراه با کاهش بار تمرینی و اصلاح الگوی حرکتی، بهترین راه برای کنترل وضعیت زانو است. همچنین توصیه می‌شود بعد از بهبود نسبی، ورزش در آب یا دوچرخه‌سواری سبک برای بازگشت تدریجی به ورزش آغاز شود.تمرینات اصلاحی که واقعاً نتیجه می‌دهند
یکی از مهم‌ترین کوئری‌هایی که کاربران جستجو می‌کنند، “تمرین برای درد جلوی زانو در نوجوانان” است. این تمرینات نه‌تنها درد را کاهش می‌دهند، بلکه از بازگشت مجدد مشکل هم جلوگیری می‌کنند:- تقویت چهارسر ران با تمرینات ایزومتریک
- کشش ایلیوتیبیال باند با رول فومی
- تمرین تعادل روی یک پا
- حرکات اصلاحی لگن برای افزایش ثبات کشکک
تغذیه‌ای که به ترمیم زانو کمک می‌کند
بدن نوجوان در فاز رشد و بازسازی مداوم است، بنابراین کیفیت تغذیه می‌تواند مسیر درمان را سرعت بدهد. منابعی مانند:- پروتئین حیوانی و گیاهی
- ویتامین D و کلسیم (شیر، بادام، سبزیجات برگ‌دار)
- منابع امگا ۳ (ماهی، گردو، بذر کتان)
- آنتی‌اکسیدان‌ها (بلوبری، چای سبز، زردچوبه)
زانوبند طبی؛ درمان کمکی یا تجمل بی‌فایده؟
خیلی‌ها می‌پرسند: “آیا استفاده از زانوبند برای نوجوانم مناسبه؟” پاسخ اینه که در موارد خاص، بله. به‌ویژه اگر کشکک زانو ناپایدار باشه یا درد هنگام فعالیت تشدید بشه، زانوبندهای استاندارد مثل زاپیامکس می‌تونن به‌عنوان حمایت مکانیکی موقت عمل کنن. اما استفاده طولانی‌مدت بدون مشورت با پزشک ممکنه باعث ضعیف شدن عضلات اطراف زانو بشه. مطالعه‌ای در British Journal of Sports Medicine نشون داد استفاده هدفمند از زانوبند تا ۴ هفته در نوجوانان با پاتلوفمورال درد، در کنار تمرینات اصلاحی، اثربخشی بالایی داشته است.تفاوت بین سه بیماری شایع زانو در نوجوانان
شناخت تفاوت بین این سه مشکل رایج می‌تونه به تصمیم‌گیری درمانی کمک کنه:| بیماری | محل درد | جمعیت شایع | ویژگی متمایز |
|---|---|---|---|
| ازگود شلاتر | زیر زانو، استخوان درشت‌نی | پسران ورزشکار 12-15 سال | برجستگی دردناک زیر زانو، تشدید با پریدن |
| سندرم پاتلوفمورال | جلوی زانو، اطراف کشکک | دختران نوجوان ورزشکار | درد با نشستن طولانی، بالا رفتن از پله |
| کندرومالاسی کشکک | زیر کشکک | هر دو جنس، فعالیت زیاد | صدای سایشی، درد با خم و راست کردن زانو |
بازگشت به ورزش؛ چطور، چه وقت و با چه برنامه‌ای؟
یکی از دغدغه‌های والدین اینه که “چه زمانی نوجوانم می‌تونه دوباره ورزش رو شروع کنه؟” جواب ساده نیست، اما باید این سه شرط رعایت شده باشه:- درد در حالت استراحت و فعالیت روزمره از بین رفته باشه
- دامنه حرکتی کامل زانو بدون درد برقرار باشه
- قدرت عضلات چهارسر و همسترینگ متعادل شده باشه
- American Academy of Pediatrics – Knee Pain in Young Athletes
- National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases
- British Journal of Sports Medicine, 2022 – Treatment of adolescent knee pain
- Sports Health Journal, 2020 – PFPS management in teens
۲. آسیب در بافت‌های نرم مانند رباط‌ها و تاندون‌های زانو یا خود کاسه زانو
- استفاده بیش از حد از زانو در اثر خم شدن مکرر زانو در حین انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن و سایر فعالیت‌ها
- روش‌ها یا تجهیزات آموزشی حرفه‌ای نامناسب
- ضرب دیدگی زانو حین بازی یا ورزش
- انعطاف‌پذیری ضعیف عضلات ران که باید از مفصل زانو حمایت کنند یا به عبارت دیگر ضعف یا سفت شدن عضلات ران
- زانو درد ناشی از رگ به رگ شدن، کشیدگی و پارگی رباط‌ها و تاندون‌ها یا آسیب‌هایی که به سایر بافت‌های نرم وارد می‌شوند.
۳. درد قدامی زانو یا درد جلوی زانو در نوجوانان
علت درد جلوی زانو در نوجوانان، زمانی اتفاق می‌افتد که کاسه زانوی پای بیمار در اثر افزایش فشار از شیار خود بیرون کشیده شود. افزایش فشار روی مفصل زانو معمولاً به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
چرخش غیرطبیعی ناحیه لگن؛ علت درد جلوی زانو در نوجوانان: معمولاً به دلیل عدم تعادل در قدرت عضلات و انعطاف‌پذیری اطراف باسن رخ می‌دهد.
سندرم درد پاتلوفمورال؛ علت درد جلوی زانو در نوجوانان: سندرم درد پاتلوفمورال یا همان بیماری «زانوی دوندگان» که در نوجوانان و بزرگسالان شایع است و بیشتر در افرادی دیده می‌شود که فعالیت ورزشی زیادی دارند.
هم تراز نبودن کشکک زانو؛ علت درد جلوی زانو: هم‌تراز و هم‌محور نبودن کشکک که اغلب در نوجوانان و بیشتر در میان دختران شایع است و معمولا با آسیب‌دیدگی سطح کندرال مفصل پاتلوفمورال همراه است. عدم درمان هم ترازی کشکک ممکن است در آینده به ساییدگی زانو و آرتروز تبدیل شود.
علت صدا دادن زانو در نوجوانان: گاهی اوقات والدین از صدا دادن مفاصل در نوجوان خود نگران می‌شوند. سپس به دنبال پیدا کردن علت صدا دادن زانو در نوجوان می‌گردند. این عارضه به دلایل زیر رخ می‌دهد.
زانوی دونده؛ رایجترین علت صدا دادن زانو در نوجوانان: سندروم زانوی دونده یا درد در استخوان کشکک زانو، یکی از مسائلی است که باعث ایجاد صدا در زیر استخوان کشکک زانو می‌شود. این موضوع ناخوشایند برای افرادی که اهل دویدن هستند، بیشتر رایج است.
کندرومالاسی یا نرمی کشکک زانو؛ شایع‌ترین علت صدا دادن زانو در نوجوانان: کندرومالاسی یا نرمی کشکک زانو از شایع ترین دلایل درد جلو زانو است. این بیماری به دنبال نرم شدن غضروف کشکک ایجاد می‌شود. این عارضه علاوه بر درد زانو با ورم و صداهایی سایشی در حین حرکت دادن زانو همراه است که در زمان خم و راست کردن زانو شدت می‌گیرد.
در رفتگی زانو؛ علت صدا دادن زانو در نوجوانان: وقتی استخوان‌های زانو از مکان اصلی خود خارج می‌شوند، رباط های اطرافش نیز پاره می‌شود و کشکک زانو از جایش منحرف می‌شود. در نتیجه با حرکت پاها و خم شدن، صدای آزاردهنده‌ای از زانو شنیده می‌شود.
معمولا آسیب در بافت‌های نرم یا آسیب‌هایی مانند آن را با ماساژ زانو یا روشهای درمانی خانگی می‌توان کنترل و درمان کرد.آیا راهکاری برای پیشگیری از زانو درد در نوجوانان وجود دارد؟
اگرچه همیشه نمی‌توان از زانو درد جلوگیری کرد، اما توصیه‌های زیر به جلوگیری از آسیب‌های زانو و درد آن جلوگیری می‌کند:
وزن اضافی را کم کنید
حفظ وزن سالم، این یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای زانوهای خود انجام دهید. هر کیلو وزن اضافه، فشار اضافی به مفاصل شما وارد می‌کند و خطر زانو درد در نوجوانان را افزایش می‌دهد.
تمرین‌های استاندارد را انجام دهید
با یک مربی حرفه‌ای آموزش ببینید. مطمئن شوید که تکنیک‌ها و الگوهای حرکتی که در ورزش یا فعالیت خود استفاده می‌کنید، درست و استاندارد هستند.
عضلات خود را تقویت کنید، انعطاف پذیری خود را بالا ببرید
عضلات ضعیف عامل اصلی آسیب دیدگی زانو هستند. سعی کنید، عضلات چهارسر ران و همسترینگ، عضلات جلو و پشت ران که نقش اصلی را در محافظت از زانو دارند تقویت کنید.
حرکات اصلاحی مخصوص زانو درد برای شما مناسب هستند
اگر به زانو درد مزمن یا آسیب‌های مکرر مبتلا هستید، ممکن است لازم باشد شیوه ورزش خود را تغییر دهید. ورزش‌های شنا، ایروبیک در آب یا سایر فعالیت‌هایی که فشار کمتری به شما وارد می‌کنند را انتخاب کنید.
درمان زانو درد در نوجوانان
روش درمان مناسب به علت درد زانو در نوجوانان بستگی دارد. معمولاً اگر درد ناشی از کار بیش‌ازحد و خستگی باشد، نکات مدیریتی زیر می‌توانند به کاهش درد کمک کنند:
- استفاده از یخ بر روی زانو هنگام درد موثر است.
- برای کاهش درد و تورم از داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز می‌توانید استفاده کنید.
- استراحت روش دیگری است که به بافت اجازه بهبود کافی می‌دهد. نوجوان شما باید مدتی از فعالیتی که باعث درد شده است خودداری کرده و استراحت کند تا درد بهبود یابد.
- استفاده از زانو بند زاپیامکس برای کنترل درد مناسب می‌باشد.
- برای کاهش درد التهابات مربوط به بیماری‌های زمینه‌ای زانو مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان‌های ساده غیرجراحی تنها چیزی است که برای مدیریت بیشتر درد عضلات زانو در نوجوانان مورد نیاز است. با این حال، از آنجایی‌که دلایل بالقوه زیادی برای زانو درد وجود دارد، برخی از شرایط برای درمان نیاز به جراحی دارند. این شرایط ویژه مواردی است که به دلیل پارگی بافت نرم و ضربه‌ای است که استخوان‌ها را می‌شکند و شرایط را وخیم تر می‌کند.
درمان زانوی پرانتزی در نوجوانان
پای پرانتزی عارضه‌ای است که در طی آن پاها به طرف خارج خم شده و زمانی که کف پاها در کنار یکدیگر قرار داده شوند، زانوها از هم دور خواهند بود. افراد مبتلا به این عارضه معمولاً از ناراحتی‌های زانو و مچ پا شکایت می‌کنند و نگران بروز آرتروز در آینده خواهند بود. احتمال می‌رود پای پرانتزی را در سنین پایین با روشهای درمانی بدون جراحی و حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی بهبود داد. اما با بالا رفتن سن نوجوان میزان پاسخ دهی به درمان‌ها رفته رفته کاهش می‌یابد.
در صورت مناسب بودن سن نوجوان روشهای غیر جراحی جهت درمان زانوی پرانتزی به کار گرفته می‌شود. اما در صورت بالا بودن سن بیمار ( بالای 4 سال معمولا) و یا عدم پاسخ دهی به روشهای درمان زانوی پرانتزی به روش غیر جراحی، گزینه جراحی مد نظر قرار خواهد گرفت. انواع روشهای جراحی و غیر جراحی برای درمان پای پرانتزی در نوجوانان شانل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی، ورزش و حرکات اصلاحی
- درمان‌های دستی و ماساژ
- کفی و کفش طبی
- عمل جراحی به دو روش هدایت استخوان یا برش استخوان ساق پا
کلام آخر در زمینه زانو درد در نوجوانان
همان‌طورکه ملاحظه کردید علت زانو درد در نوجوانان می‌تواند موارد بسیار متعددی باشد و هرگز فکر نکنید تمامی دردهایی که نوجوان شما نسبت به آن‌ها شکایت دارد به دلیل رشد است. گاهی این دردها ناشی از یک بیماری زمینه‌ای جدی است که اگر به درستی در زمان مناسب تشخیص داده نشده و درمان درستی دریافت نکند ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
این مشکلات در آینده مشکلات زیادی مانند دردهای مزمن، کاهش دامنه حرکتی، آسیب به سایر قسمت‌های سیستم اسکلتی و عضلانی به دلیل تغییر در راه رفتن و … را ایجاد نماید. همچنین صدا دادن زانو در نوجوانان و درد جلوی زانو در نوجوانان را باید جدی گرفت و از پیشرفت این بیماری‌ها جلوگیری کرد.