پارگی تاندون زانو؛ علل، علائم، درمان و پیشگیری

پارگی تاندون زانو، ممکن است یک عارضه خفیف به نظر رسیده و زیاد جدی گرفته نشود. ولی مهم است بدانید که آسیب تاندون زانو یک عارضه جدی بوده که با گذشت زمان می‌تواند بد‌تر و در نهایت نیازمند جراحی شود. تاندون زانو یا تاندون پاتلا (Patellar Tendon) همراه با عضلات جلوی ران (عضلات چهارسر یا Quadriceps) در صاف کردن (اکستنشن) اندام تحتانی نقش دارد. پارگی‌های جزئی در تاندون باعث می‌شوند که راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره دشوار گردد.

مراقبت‌های پزشکی زود هنگام و درمان این عارضه می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت آسیب کمک کند. در این مطلب از سایت مدی بازار نمایندگی خرید زانوبند  زاپیامکس می‌خواهیم در مورد پارگی تاندون زانو، علل، نشانه‌ها و نحوه درمان آن صحبت کنیم.

پارگی تاندون زانو چیست و چه می‌کند؟

پارگی تاندون زانو به حالتی گفته می‌شود که رشته‌های فیبری بافت پیوندی که عضلات را به استخوان متصل می‌کند، دچار آسیب و پارگی شده‌اند. تاندون پاتلا (Patellar tendon) که کشکک زانو را به استخوان ساق پا (تیبیا) متصل می‌کند، نقش کلیدی در حرکت و پایداری زانو دارد. این تاندون به همراه عضلات چهارسر ران (Quadriceps) به صاف کردن (اکستنشن) اندام تحتانی کمک می‌کند.

وقتی این تاندون دچار آسیب شود، بسته به شدت پارگی، می‌تواند باعث درد، تورم، ضعف عضلانی و محدودیت در حرکت زانو گردد. پارگی‌های جزئی معمولاً با درد کمتر و امکان فعالیت محدود همراه‌اند، اما پارگی کامل می‌تواند عملکرد زانو را به شدت مختل کرده و نیازمند مداخله پزشکی فوری باشد.

با توجه به اهمیت عملکرد این تاندون در حرکات روزمره مانند راه رفتن، دویدن و بالا و پایین رفتن از پله، آسیب دیدگی آن نباید دست کم گرفته شود و مراقبت و درمان به موقع نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض جدی‌تر دارد.

کشکک زانو از طریق تاندون چهارسر به عضلات چهارسر ران متصل می‌گردد. عضلات چهارسر، تاندون چهارسر و تاندون پاتلا با همکاری یکدیگر موجب می‌گردند که بتوانید زانوی خود را راست کنید. در ادامه با این آسیب و علائمی که ایجاد می‌کند مانند درد پشت زانو آشنا خواهیم شد.

علائم پارگی تاندون زانو

پارگی تاندون زانو بسته به نوع و شدت آن، علائم متفاوتی دارد که در دو دسته کلی علائم حاد و مزمن قابل بررسی است:

علائم حاد

• درد ناگهانی و شدید در جلوی زانو

• تورم سریع و قابل توجه

• کبودی در اطراف زانو

• احساس صدای «ترکیدن» یا «تق‌تق» در زمان آسیب

• ناتوانی در صاف کردن زانو یا راست کردن کامل پا

• ضعف شدید عضلات چهارسر ران

علائم مزمن

• درد مبهم و طولانی مدت در جلوی زانو

• سفتی و محدودیت حرکتی

• احساس ضعف یا خالی کردن زانو هنگام ایستادن یا راه رفتن

• حساسیت به لمس در ناحیه تاندون

• درد افزایش یافته در هنگام فعالیت بدنی

علائمی مانند قفل شدن زانو یا احساس ساییدگی نیز ممکن است ایجاد شود.

پارگی تاندون زانو و علت بروز پارگی تاندون پاتلا

اغلب اوقات جدا شدن تاندون زانو در محل اتصال آن به کشکک زانو رخ می‌دهد. در چنین حالتی ممکن است قطعه‌ای از استخوان نیز به همراه تاندون شکسته و جدا شود. هنگامی که عامل پارگی یک بیماری طبی مانند التهاب تاندون (تاندونیت) باشد، جداشدگی در قسمت میانی تاندون رخ خواهد داد. علل پارگی تاندون زانو را می‌توان از چند جنبه مورد بررسی قرار داد. در ادامه به توضیح این علل می‌پردازیم:

علل و عوامل خطر پارگی تاندون زانو

پارگی تاندون زانو معمولاً به دلیل وارد شدن نیروی ناگهانی و شدید یا آسیب مزمن به تاندون ایجاد می‌شود. از علل شایع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربه مستقیم: سقوط یا برخورد جسم سخت به جلوی زانو

• فعالیت‌های ورزشی: حرکات پرشی، توقف ناگهانی یا دویدن‌های شدید

• التهاب مزمن: تاندونیت پاتلا یا التهاب طولانی مدت تاندون که باعث ضعف و پارگی آن می‌شود

• بالا رفتن سن: کاهش خون‌رسانی به تاندون و کاهش قدرت ترمیم

• بیماری‌های زمینه‌ای: مانند دیابت، بیماری‌های مزمن سیستمیک و استفاده از داروهای خاص

• عدم تعادل عضلانی: ضعف یا سفتی عضلات چهارسر ران که فشار نامتعادل روی تاندون وارد می‌کند

• گرفتگی عضلات: کاهش انعطاف‌پذیری و سفت شدن عضلات اطراف زانو

تفصیل انواع پارگی تاندون زانو

پارگی تاندون زانو (پاتلا) می‌تواند به‌صورت جزئی یا کامل رخ دهد.

• پارگی جزئی: بسیاری از پارگی‌ها به‌طور کامل، بافت نرم راقطع نمی‌کند. این وضعیت شبیه به یک طناب کشیده شده است که برخی از الیاف آن پاره شده، اما طناب هنوز هم سالم و کامل است.
• پارگی کامل: پارگی کامل بافت نرم، آن را به دو تکه تقسیم می‌کند. پارگی تاندون زانو (پاتلا) درحالی که به زانو متصل است، غالباً موجب شکستگی یک تکه از استخوان می‌شود. وقتی تاندون زانو (پاتلا) به‌طور کامل پاره می‌شود، این تاندون از زانو جدا می‌شود. بدون این اتصال، شما قادر به راست کردن زانوی خود نخواهید بود. اگرپارگی تاندون ناشی از یک عارضه پزشکی (مانند التهاب تاندون) باشد معمولاً این پارگی در وسط تاندون رخ می‌دهد.

عدم رسیدگی به موقع و درمان پارگی پاتلا منجر به آسیب‌های دائمی خواهد شد. در اغلب موارد آسیب‌های قدیمی در مفاصل به ساییدگی زانو و در نتیجه آرتروز ختم می‌شوند.

علائم پارگی تاندون زانو (پاتلا)

علائم شامل درد در جلوی زانو است که در صورت پریدن یا فشار بدتر می‌شود.

این علائم عبارتند از:

• احساس پارگی یا ترکیدن
• عدم تحمل وزن بدن
• حساسیت و کبودی
• تورم و التهاب در نواحی مختلف

در صورت مداوا نکردن این عارضه علائم شدت یافته و ناتوانی به دنبال خواهد داشت. در مواردی برخی از بیماران درد پشت زانو هنگام خم شدن را تجربه می‌کنند.

تشخیص پارگی تاندون زانو

تشخیص پارگی تاندون زانو

تشخیص پارگی تاندون زانو بر اساس معاینه فیزیکی و بررسی علائم بالینی انجام می‌شود. پزشک معمولاً زانو را از نظر تورم، درد و توانایی حرکت معاینه می‌کند و در صورت نیاز آزمایشات تکمیلی زیر را درخواست می‌دهد:

• اشعه ایکس (X-Ray): برای بررسی شکستگی‌ها و مشکلات استخوانی همراه

• سونوگرافی: مشاهده آسیب‌های بافت نرم و تایید پارگی تاندون

• MRI: دقیق‌ترین روش برای بررسی میزان و محل پارگی و ارزیابی بافت‌های اطراف

در موارد خاص، تست‌های فیزیکی تخصصی مانند تست توان اکستنشن زانو نیز برای ارزیابی عملکرد تاندون انجام می‌شود.

چه کسانی بیشتر در معرض عارضه پارگی تاندون پا و زانو هستند؟

عوامل مختلفی می‌توانند در بروز پارگی تاندون زانو نقش داشته باشند:

• فعالیت فیزیکی: دویدن و انجام حرکات پرشی معمولا با آسیب کشیدگی تاندون زانو همراه هستند، افزایش ناگهانی شدت یا زمان تمرین و همچنین عوض کردن کفش‌های مخصوص دویدن، نیز می‌تواند فشار زیادی بر تاندون وارد کند.
• گرفتگی عضلات: عدم انعطاف‌پذیری و منقبض بودن عضلات 
• عدم تعادل عضلانی: اگر برخی از عضلات پا بسیار قوی‌تر از عضلات دیگر باشند، ممکن است عضلات قوی‌تر، کشش بیشتری بر تاندون کشکک زانو اعمال کنند. این کشش و فشار نامتعادل می‌تواند موجب کشیدگی بیش از حد تاندون شود.

درمان پارگی تاندون زانو بدون جراحی

در موارد پارگی‌های جزئی یا آسیب‌های خفیف، درمان‌های غیرجراحی اولویت دارند که شامل:

• استراحت: پرهیز از فعالیت‌های شدید و پر فشار روی زانو

• استفاده از یخ: قرار دادن کمپرس سرد هر ۴-۶ ساعت برای کاهش تورم و درد

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: مانند ایبوپروفن برای کاهش التهاب و درد

• زانوبند طبی: استفاده از زانوبندهایی مانند زانوبند زاپیامکس که حمایت از زانو را افزایش داده و درد را کاهش می‌دهد

• فیزیوتراپی: تمرینات تخصصی برای تقویت عضلات چهارسر و بهبود دامنه حرکت

• تزریقات: در برخی موارد تزریق PRP یا استروئید برای کاهش التهاب و تسریع ترمیم

• اصلاح سبک زندگی: مدیریت وزن، استفاده از کفش مناسب و اجتناب از حرکات پرخطر

مدت زمان بهبودی در درمان غیرجراحی معمولاً چند هفته تا چند ماه است و نیازمند پیگیری دقیق است.

عمل جراحی پارگی تاندون زانو

اگر تاندون زانو از عرض آن به‌طور کامل پاره شده باشد، مداخله جراحی برای ترمیم آسیب لازم است. این عمل مانند بخیه (دوختن) تاندون پاره شده است. این روش شامل اتصال مجدد تاندون پاره شده به کاسه زانو است. هر چه زودتر این کار پس از آسیب انجام شود، میزان موفقیت بالاتر است.

عموما جراحی تاندون زانو به این صورت است که بافت آسیب دیده برداشته می‌شود و به این کار آزادسازی تاندون گفته می‌شود. این جراحی با بریدن دقیق غلاف تاندون صورت می‌گیرد. هنگام باز شدن غلاف، جراح بافت آسیب دیده را از دور تاندون بر‌می‌دارد. اما برای افرای که دچار پارگی یک تاندون در طول شده باشند، ممکن است عمل‌ ترمیم تاندون مورد نیاز باشد. اکثر افراد می‌توانند پس از جراحی به فعالیت‌های قبلی خود بازگردند، اگرچه بهبودی کامل می‌تواند 6 تا 12 ماه طول بکشد.

عوارض ناشی از درمان نکردن یا تأخیر در درمان

عدم درمان به موقع پارگی تاندون زانو می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد از جمله:

• کاهش توان حرکتی و ضعف شدید عضلات چهارسر

• تشدید درد و التهاب مزمن

• آسیب‌های ثانویه به مفصل زانو و شروع آرتروز زانو

• ایجاد ناپایداری در زانو و خطر سقوط

• نیاز به جراحی پیچیده‌تر و طولانی‌تر

• احتمال بروز ناتوانی دائمی در برخی بیماران

پیشگیری از پارگی تاندون زانو

برای کاهش خطر پارگی تاندون زانو می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

• گرم کردن و کشش عضلات قبل از ورزش

• انجام تمرینات تقویتی عضلات چهارسر ران

• استفاده از کفش مناسب و تغییر منظم کفش‌های ورزشی

• افزایش تدریجی شدت تمرینات ورزشی

• مدیریت وزن بدن و حفظ وزن مناسب

• پرهیز از حرکات پرخطر و کنترل تکنیک‌های ورزشی

• مراقبت از هرگونه درد و آسیب‌های اولیه و مراجعه سریع به پزشک

کلام آخر در زمینه پارگی تاندون زانو

در این مقاله در خصوص پارگی تاندون زانو، پارگی تاندون پا و جزئیات مربوط به آن صحبت کردیم؛ اشاره کردیم که درجات پارگی به دو قسمت جزئی و کامل تقسیم می‌شود، در صورتی که آسیب دیدگی شما از نوع درجه یک باشد، این امکان را دارید که به کمک روش‌های بدون جراحی برای درمان اقدام کنید.

اما اگر پارگی تاندون پا به صورت کامل رخ داده باشد، تنها گزینه‌ای که باقی می‌ماند استفاده از عمل جراحی پارگی تاندون زانو است. بنابراین به جهت انتخاب نوع روند درمان باید نزد پزشک متخصص مراجعه کنید تا با معاینه فیزیکی و نوشتن عکس برداری، وضعیت آسیب دیدگی مشخص شود. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

سوالات متداول در زمینه پارگی تاندون زانو